Tác giả: Hùng Chaetomium

Vàng lá thối rễ (VLTR) là một trong những bệnh hại phổ biến và nguy hiểm trên nhiều loại cây trồng. Trong đó tỉ lệ cây ăn trái bị nhiễm bệnh khá cao, chiếm khoảng 40%. Cây bưởi, đặc biệt là da xanh là một trong số ít những cây mà khi nhiễm bệnh nặng sẽ rất khó trị và tốn kém. Vì vậy bà con cần phải nắm rõ cả triệu chứng trên lá và rễ, phải xác định rõ các nguyên nhân để có cách xử lý đúng và dứt điểm ngay từ đầu.

1. Triệu chứng của cây bưởi bị vàng lá thối rễ

Triệu chứng trên lá:

Khi cây mới phát bệnh cây bưởi có gân lá màu vàng nhạt, phiến lá ngả sang màu vàng cam, lá vàng cả phiến và gân, lúc đầu bị rải rác trên một vài cành và càng về sau càng nhiều. Lá bệnh dễ rụng khi có gió hoặc bị rung lắc. Biểu hiện này xuất hiện từ đọt non xuống các lá già. Bệnh có thể xuất hiện trên 1-2 cành hoặc toàn bộ cây.

Triệu chứng trên rễ:

Nhánh cây bị bệnh hướng nào thì rễ cũng thường bị hư thối ở hướng đó. Bộ rễ bị thối từ rễ nhỏ lan dần vào trong rễ lớn. Rễ bị thối có màu nâu vỏ rễ tuột ra khỏi phần gỗ, bên trong có sọc nâu lan dần vào rễ cái. Rễ mất khả năng hấp thu nước và dinh dưỡng nuôi cây từ đó làm cho đọt, lá, cành bị chết khô. Khi bị bệnh nặng, tất cả rễ đều bị thối đen và chết, cuối cùng là chết toàn cây.

Sở dĩ có quy luật như vậy là bởi vì dinh dưỡng từ đất đi vào cây sẽ đi từ bộ rễ, qua thân chính, qua cành cấp 1, qua cành cấp 2, qua cành cấp 3, qua lá già, lá bánh tẻ và cuối cùng mới đến đọt non. Đây cũng chính là lý do vì sao cây bị nhiễm bệnh sẽ khiến cho các đọt non bị teo nhỏ, bị vàng đầu tiên, tiếp theo đó mới đến lá bánh tẻ, lá già…

Những cây bị bệnh như thế này thường xuất hiện rải rác khắp vườn, nhất là vào mùa mưa. Vào đầu mùa mưa, do điều kiện bất lợi nhiều, rễ bị ngộ độc, vsv trung tính biến thành gây hại nhiều nên rễ cây bắt đầu bị nhiễm bệnh. Nấm bệnh sẽ làm thối rễ cám sau đó ăn sâu vào rễ nhánh trong 1 – 2 tháng. Bệnh sẽ biểu hiện nhiều lên lá ở cuối mùa mưa và đầu mùa nắng.

2. Tác nhân gây bệnh

Bệnh này do nhiều tác nhân gây ra nhưng tác nhân chính vẫn và nấm Phytophthora và nấm Fusarium, … ngoài ra có thể có cả tuyến trùng chích hút. Tuyến trùng và nấm Phytophthora xâm nhập rễ tạo ra các vết thương hoặc làm giảm khả năng miễn dịch của bộ rễ, từ đó tạo điều kiện cho nấm Fusarium solani xâm nhập gây hại. Nấm Fusarium tiết ra độc tố làm thối rễ, héo lá, vàng lá, rụng lá khiến cây chết từ từ.

3. Mức độ nguy hiểm

Đây là một bệnh rất nguy hiểm và gây hại nhiều vào mùa mưa làm suy kiệt cây. Tỉ lệ tái phát bệnh sau khi xử lý hiện nay đang vượt quá con số 50% do đa phần các nhà vườn đều chưa có một giải pháp xử lý cụ thể và dứt điểm.

Muốn chữa dứt điểm được bệnh chúng ta cần phải nắm rõ toàn bộ nguyên nhân. Cần phải xác định rõ có bao nhiều nguyên nhân gây bệnh trên cây trồng của mình để có thể đưa ra được giải pháp xử lý đúng nhất. Nắm rõ được nguyên nhân trước khi xử lý bệnh sẽ giúp bạn có thêm 30 – 40% tỉ lệ thành công.

4. Nguyên nhân nào khiến cây bưởi dễ bị vàng lá thối rễ?

Có 3 nguyên nhân chính khiến cho bệnh vàng lá thối rễ phát sinh:

• Vườn trồng trên đất sét nặng trong mùa nắng đất bị chai cứng, dẽ chặt thiếu nước nhưng trong mùa mưa hay bị ngập úng nên rễ cây phát triển kém, yếu ớt tạo điều kiện nấm bệnh dễ xâm nhập.
• Vườn bón nhiều phân hóa học, ít bón phân hữu cơ làm cho đất chua, các loại vi sinh vật có lợi trong đất dần bị tiêu diệt và nấm bệnh, tuyến trùng dễ phát triển.
• Vườn có mô thấp, đất trũng nước hoặc những vườn bồi đất bít gốc làm rễ cây thiếu oxy, cây rất dễ nhiễm bệnh.

Đối với bệnh vàng lá thối rễ, khi phát hiện cần phải xử lý ngay. Nếu trì hoãn cây sẽ suy yếu, nấm sẽ lây lan nhanh khi gặp thời tiết bất lợi. Bệnh càng để lâu chất đất ở đó sẽ càng xấu khiến công việc chăm sóc sau này cũng sẽ vất vả hơn.

Đối với những cây được xử lý đúng cách sẽ ra rễ sau 10 – 15 ngày. Nếu chịu khó bấm ngọn, cắt tỉa hết cành vàng trước khi xử lý thì đọt mới rẽ ra rất nhanh. Từ mỗi vết cắt sẽ phát ra từ 3 – 5 ngọn. Các ngọn non phát triển xanh, mập và rất đều. Một số lá bánh tẻ bị vàng nhẹ ở các đợt lộc trước cũng có thể xanh trở lại. Màu cây, màu đất nhìn cũng sẽ tốt hơn. Lá cây xanh mướt không đơ và xanh xong lại vàng như trước.

5. Giải pháp xử lý cây bưởi vàng lá đúng cách

Để xử lý bệnh môt cách triệt để chúng ta thực hiện 4 bước như sau:

• Bước 1: cắt hết cành vàng để ức chế cây ra rễ mới
• Bước 2: nâng pH bằng nước vôi trong hoặc vôi dolomite
• Bước 3: xử lý nấm bệnh, kích rễ
• Bước 4: bổ sung dinh dưỡng giúp cây phục hồi

6. Giải pháp phòng bệnh đúng cách

Vàng lá thối rễ là bệnh rất dễ lây nhiễm, dễ tái phát. Đa phần chúng lây nhiễm và tái phát do hai nguyên nhân:

• Do chưa xử lý chưa triệt để các nguyên nhân gây bệnh.
• Do chưa thay đổi được “chất đất” sau khi đã xử lý được bệnh.

Đây là 2 lỗi nghiêm trọng rất hay xẩy ra trong quá trình xử lý bệnh. Đa phần chúng ta chưa có được giải pháp xử lý đúng mà chúng ta hay “làm thử xem sao” nên bệnh rất dễ tái phát.

Để xử lý được bệnh, phòng được bệnh tái phát không thể làm đơn giản như vậy được. Muốn hết bệnh mà không tái phát, không lây lan thì ngoài việc xử lý bệnh đúng cách, đủ bước chúng ta cần phải cải tạo lại đất, ít nhất là phần đất xung quanh tán cây đó.

Cải tạo đất nó chỉ đơn giải là tối ưu 5 chỉ số vốn có trong đất: độ ẩm, độ thoáng khí, độ mùn, độ pH và độ dinh dưỡng có trong đất. Cái tạo đất chính là chuyển hóa đất chai cứng, oi nước, thiếu hữu cơ, pH thấp thành đất tơi xốp, thoáng khí, giàu mùn và pH ổn định.

7. Giải pháp xử lý bệnh kết hợp phòng bệnh bằng phương pháp cải tạo đất

Để xử lý dứt điểm bệnh vàng lá thối rễ kết hợp với phòng bệnh một cách bền vững chúng ta cần một bộ công cụ bao gồm xử lý nấm bệnh , kích rễ, nâng pH, humic tạo mùn, kali tăng sinh khối, dinh dưỡng cho cả đất và cây bao gồm 5 sản phẩm:

• Sản phẩm diệt nấm, chặn đứng nấm rễ, kiểm soát tuyến trùng (sinh học).
• Sản phẩm kích rễ, nâng pH (sinh học).
• Sản phẩm dinh dưỡng ở dạng Nano 1 tưới gốc, 1 phun lá (Amino acid ở dạng Nano).
• Sản phẩm kali-humate cải tạo độ mùn, độ tơi xốp đất và bổ sung kali giúp cây ra rễ, ra đọt.
• Sản phẩm Trichoderma chuyên tưới giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong đất, ngăn ngừa nấm bệnh từ bên ngoài xâm nhập.

Lưu ý:

Trên đây là 5 sản phẩm hữu cơ và sinh học 100% nên phù hợp với mọi hình thức canh tác, đặc biệt là những vườn đang bước đầu chuyển nhưng lưu ý cần phải cách ly toàn bộ thuốc hóa học tưới vào đất trước khi xử lý tối thiểu 10 ngày. Tìm hiểu thêm bằng cách click vào tên từng sản phẩm (hoặc để lại thông tin để được tư vấn về toàn bộ giải pháp).

Trọn bộ 5 sản phẩm pha đều với 600 lít nước xử lý được tối đa cho 50 gốc cây ăn trái bị vàng lá thối rễ. Chi phí cho mỗi gốc khoảng 30.000đ/2 lần tưới.

ĐĂNG KÝ TƯ VẤN!