Hiện nay, khi chuyển đổi canh tác từ nông nghiệp truyền thống sang nông nghiệp hữu cơ, thuận tự nhiên, các nhà vườn đã bắt đầu chú trọng hơn vào khâu “Cải tạo đất”. Vì xét cho cùng mọi vấn đề trên cây trồng đều xuất phát từ “Đất”. Và bước đầu tiên trong quá trình cải tạo đất bền vững đó là sử dụng các loại cây/cỏ cải tạo đất. Muồng vàng là một trong những loại cây cải tạo đất hữu hiệu mà WAO cũng như các nhà vườn đồng hành cùng WAO ưu tiên sử dụng.
1. Muồng vàng
Muồng vàng là một loài cây họ đậu có khả năng cố định đạm tự nhiên trong không khí, cây thân bụi mềm lâu năm, cao khoảng 1~2m. Muồng vàng mọc hoang ở nhiều nơi trên cả nước, thường mọc ven đường đi, bờ sông, đất hoang.
Cây muồng vàng thường được sử dụng làm cây cải tạo đất, che bóng và chắn gió cho các loại cây trồng khác ở giai đoạn cây con. Muồng vàng thích hợp trồng xen trong các vườn cây lâu năm như vườn cây ăn trái hay vườn cây công nghiệp như cà phê, hồ tiêu, cacao,…
2 năm đầu sau khi nhổ bỏ các loại cây trồng cũ, sử dụng muồng hoa vàng trồng mật độ lớn để cải tạo đất, mật độ 20kg hạt/ ha.
Trong quá trình trồng cây con sử dụng muồng hoa vàng làm cây che bóng và chắn gió tạm thời. Trồng xen giữa các hàng cây con với mật độ 6kg hạt/ha. Hàng tháng cắt hạ tán, lấy thân lá phủ tấp gốc cà giúp giữ ẩm và bổ sung phân xanh hiệu quả.
Mặc dù cây phát triển nhanh, dễ trồng nhưng cũng dễ phá bỏ nên thuận tiện cho việc chăm sóc các cây trồng chính. Việc lựa chọn muồng vàng là cây trồng xen trong vườn vừa có ích cho người nông dân vừa có lợi cho đất trồng và hệ sinh thái.
2. Công dụng của muồng vàng
Cố định đạm tự nhiên
Rễ cây muồng vàng có vi sinh vật cố định đạm cộng sinh giúp bổ sung đạm nitơ tự nhiên cho đất và cây trồng chính.
Cải tạo, tăng chất hữu cơ và độ phì cho đất
Muồng vàng phát triển nhanh cho sinh khối lớn, lượng sinh khối phân xanh sau khi được cày vùi vào đất hoặc phủ mặt giúp giữ ẩm, tăng hàm lượng hữu cơ cho đất, cải tạo nền đất rất tốt.
Là một loại cây lâu năm, nên thường xuyên cắt tỉa gọn gàng để nhánh ra nhiều sẽ cho sinh khối càng nhiều và cây sống được bền hơn.
Chống xói mòn đất
Nếu trồng với mật độ dày sẽ giúp che phủ bảo vệ đất, chống xói mòn, rửa trôi các chất hữu cơ và dinh dưỡng ở tầng đất mặt. Đồng thời cây có tán cao nên lấn át được các loại cỏ dại không mong muốn.
Che nắng, chắn gió cho các cây con
Khi các loại cây con mới trồng, gió mạnh dễ làm nghiêng đổ hay bật gốc ảnh hưởng đến bộ rễ và hình thái phát triển của cây. Các hàng cây muồng vàng giúp chắn gió, đồng thời che nắng tránh khô gốc rễ và cháy lá khi cây con rễ yếu chưa hút được nhiều nước.
Vị thuốc trong Đông Y
Theo Đông y, cây muồng vàng (lục lạc ba lá) có vị ngọt, hơi chát, tính mát, có tác dụng bổ can thận, sáng mắt ích tinh. Thân và lá có vị đắng, tính bình có tác dụng tiêu viêm, lợi tiểu. Còn rễ lục lạc có vị hơi đắng, tính bình, có tác dụng tiêu viêm giúp trợ tiêu hóa. Thường dùng hạt để trị chóng mặt do sốt, suy nhược thần kinh, bạch đới, chứng đa niệu.
Trong dân gian, người ta cho rằng hạt lục lạc ba lá tròn có tác dụng chữa tiểu tiện nhiều lần, tiểu són, can thận kém, mắt mờ, di tinh, viêm tuyến vú, trẻ con cam tích.
