Nứt thân xì mủ là một trong những bệnh thường gặp nhất trên cây sầu riêng. Bệnh ảnh hưởng lớn đến sự sinh trưởng và phát triển của cây, ảnh hưởng đến quá trình ra hoa đậu quả. Nếu không được xử lý kịp thời sẽ gây thiệt hại nặng nề cho nhà vườn.
Nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng có 2 loại: bệnh xì mủ khô và bệnh xì mủ ướt
1. Bệnh xì mủ ướt
1.1. Điều kiện và tác nhân gây bệnh
Bệnh chủ yếu do nấm Phytophthora gây hại.
Nấm gây bệnh phát sinh mạnh trong điều kiện nhiệt độ thấp, độ ẩm cao, mưa gió liên tục, mật độ cây trồng trong vườn quá dày, không thường xuyên tỉa cành tạo tán, vườn rậm rạp, thiếu ánh sáng.
Nấm tấn công trực tiếp vào các vết tổn thương ở rễ do tuyến trùng và một số loại rệp gây ra, tạo vết xì mủ cổ rễ và lan dần lên thân hoặc tấn công trực tiếp từ các vết tổn thương trên thân cây và di chuyển theo các vết nước xuống dưới cổ rễ. Theo thời gian sẽ tấn công toàn bộ cây, cây có thể chết nếu bệnh nặng.
Dinh dưỡng không cân đối, bón nhiều phân hóa học, thuốc diệt cỏ hóa chất độc tính cao, không xử lý đất thường xuyên bằng các chế phẩm sinh học như Trichoderma, các chủng như Baciilus.sp,…Vì thế đất trở nên chua, chai cứng.
Không kiểm soát tốt tuyến trùng, mối… cắn phá rễ, tạo điều kiện cho các bệnh hại xâm nhập và phát triển.
Cây trồng sâu, cổ rễ bị chôn lấp trong đất, phần gốc thường xuyên bị đọng nước không thông thoáng.
pH thấp (<5) cùng với việc cây bị stress kéo dài (xiết nước xử lý ra hoa, đất ngập nước), cây dồn hết sức để ra hoa, mang trái, sức đề kháng kém là những điều kiện thích hợp để nấm tấn công và gây hại.
1.2. Biểu hiện bệnh
Trên cổ rễ: Nấm tấn công trực tiếp vào các vết tổn thương ở rễ gây xì mủ cổ rễ, thối rễ và lan lên thân, cành.
Trên thân, cành:
- Chảy nhựa màu nâu ra trên bề mặt vỏ cây, vết bệnh ướt.
- Nấm xâm nhập vào thân cây gây ra những vết thối màu nâu trên vỏ, những vết nứt theo chiều dọc của thân để lộ ra phần gỗ, có màu nâu, chảy nhựa.
- Vỏ thân thân cây sầu riêng bên dưới bị chuyển sang màu hồng nhạt, có bớt tím, viền gợn sóng, bệnh lan dần vào bó mạch.
- Khi cạo lớp vỏ bị bệnh ra thấy phần gỗ có màu nâu sẫm dọc theo thân, cành.
- Khi cây bị hại nặng vết bệnh sẽ phát triển lây lan xung quanh thân chính làm cho cây suy giảm sức sinh trưởng, còi cọc, chết lụi dần.
1.3. Đặc trị bệnh xì mủ ướt trên cây sầu riêng
Khi phát hiện cây trồng có biểu hiện của bệnh nứt thân xì mủ, bà con tiến hành thực hiện các bước sau:
Bước 1: Dùng giấy hoặc khăn sạch lau khô vết bệnh.
Bước 2: Dùng dao cạo nhẹ phần vỏ đã bị thối đen đem đi tiêu hủy.
Bước 3: Sử dụng chế phẩm Vaccin kết hợp với Siêu đồng pha với tỉ lệ 1:1 quét trực tiếp lên vết bệnh 1 ngày 2 – 3 lần cho đến khi vết bệnh khô thì dừng.
Đồng thời sử dụng dung dịch này với tỉ lệ 200ml Vaccin + 500ml Siêu đồng pha cho 200ml nước phun ướt đẫm thân cành lá để sát khuẩn và diệt nấm.
Bước 4: Sử dụng bộ giải pháp WAO BOOM tưới ướt đẫm vùng quanh gốc để diệt nấm trong đất, vì đây là nơi nấm phát sinh.
Bước 5: Sau khi cây trồng đã ổn định, tiến hành bón bổ sung phân bón trung vi lượng có chứa thành phần canxi cao như Sao đỏ để hạn chế tình trạng cây bị nứt vỏ và giúp bổ sung các chất dinh dưỡng thiết yếu để cây trồng phát triển toàn diện.
2. Bệnh xì mủ khô
2.1. Điều kiện và tác nhân gây bệnh
Khác với xì mủ ướt, nguyên nhân gây ra xì mủ khô là do ấu trùng xén tóc đục thân tấn công, chúng thường tấn công vào những nơi kẹt như phần gồ ghề, sần sùi ở vỏ, cháng ba giữa cành và thân chính…tạo điều kiện cho nấm Phytophthora sẽ theo sau.
Bệnh thường xuất hiện vào mùa khô, ở những vườn cây lớn, sau giai đoạn ra hoa, trái sức khỏe cây suy giảm, đề kháng kém, điều kiện để sâu, mọt tấn công dễ dàng.
Bà con nên chú ý kỹ giai đoạn này vì cây đang đuối sức, dễ bị sâu bệnh tấn công, và tạo điều kiện cho nấm bệnh gây hại, dựa vào các dấu hiệu nhận biết xén tóc đục thân tấn công được ghi rõ ở các bài trước để phát hiện và xử lý kịp thời.
2.2. Biểu hiện bệnh
Ấu trùng của xén tóc đục thân tấn công và ẩn nấp bên trong thân cây sầu riêng, nếu không quan sát kĩ thân cây thì rất khó phát hiện ra chúng.
Tại những vị trí sâu xâm nhập vào thân cây, sẽ để lại những lỗ nhỏ, xung quanh miệng lỗ có lớp bột màu nâu như mùn cưa. Đó chính là phân sâu đùn ra. Quan sát kĩ lớp vỏ ngoài của thân cây tại đó đã có sự đổi màu nâu vàng hoặc đen sạm. Quan sát thẳng dưới gốc cây sẽ thấy một lượng lớn mùn cưa rơi xuống.
Cây có biểu hiện lạ như héo hay đột nhiên chậm phát triển. Thì rất có thể sầu riêng của bạn đã bị sâu đục thân một thời gian rồi.
2.3. Đặc trị bệnh xì mủ khô trên cây sầu riêng
Sau khi đã xác định sầu riêng bị ấu trúng xén tóc đục thân tấn công, bà con sử dụng thuốc đặc trị WAO AKA để xử lý như sau:
- Đối với những ấu trùng đã xâm nhập vào thân cây, cần bơm thuốc trực tiếp vào theo lỗ nhỏ đã xác định trên thân.
- Phun xịt WAO AKA khắp vườn để tiêu diệt những ấu trùng còn nằm trong trứng chưa nở. Lưu ý phun kĩ ở các vị trí xén tóc đẻ trứng như kẽ, hốc cây, chạc cây.
3. Phòng trừ tổng hợp bệnh nứt thân xì mủ gây hại sầu riêng
Cắt tỉa tạo tán cho vườn thông thoáng, tránh để vườn rậm rạp, độ ẩm cao nhất là sau giai đoạn thu hoạch.
Vườn cây con nên trồng với mật độ vừa phải, tránh trồng dày đặc.
Cải tạo nền đất trồng tơi xốp, giàu hữu cơ, sạch nấm bệnh, pH ổn định bằng Bộ giải pháp Chăm sóc đất – Bảo vệ rễ.
Đảm bảo cho vườn trồng thoát nước tốt, tránh ngập úng vào mùa mưa.
Chăm sóc cây trồng tốt, tưới nước đủ ẩm, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, cân đối cho cây. Nên tăng cường bón phân hữu cơ, hạn chế bón phân hóa học.
Đặc trị nứt thân xì mủ gây hại trên cây sầu riêng hiệu quả với các biện pháp như trên, bà con sẽ bảo vệ được vườn cây sầu riêng của mình, tránh khỏi sự tấn công của sâu bệnh, giúp cây sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh cho năng suất cao ổn định.
