Cây chuối là loại cây trồng quen thuộc của người Việt Nam. Nó được trồng chủ yếu để lấy quả nhiều hơn so với để lấy thân và lá. Nhưng để trồng chuối đem lại năng suất và hiệu quả kinh tế cao thì người làm vườn cần hiểu về một số sâu bệnh thường gặp ở cây chuối để có biện pháp phòng tránh.
1. Bệnh chùn đọt chuối
1.1. Nguyên nhân và đặc điểm gây hại
Bệnh do siêu vi trùng Bunchy Top Virus (Banana Virus I hay Musa Virus I) gây ra.
Bệnh được truyền từ cây mẹ sang cây con qua con đường cây giống, lây truyền từ cây này sang cây khác thông qua một loài rệp có tên là Pentalonia nigronervosa sinh sống trên cây chuối làm môi giới truyền bệnh.
Bệnh phát sinh quanh năm nhưng thường phát triển mạnh vào những tháng có ẩm độ cao.
Những vườn ít được chăm sóc, nhiều cỏ dại, rậm rạp, thường xuyên phủ đất bằng rơm rác, cỏ cây…thường là những vườn bị bệnh gây hại nhiều hơn những vườn khác.
1.2. Triệu chứng bệnh
Khi bị bệnh lá chuối hẹp lại, vươn thẳng và bó vào nhau, nhìn giống như một bó lá, cuống lá ngắn lại và lá bị giòn, rất dễ bị rách, trên lá xuất hiện những đường sọc màu vàng sậm, xen kẽ với những đường sọc màu xanh sậm.
Nếu cây bị bệnh sớm từ khi còn nhỏ hoặc bị bệnh gây hại nặng thì cây sẽ tàn lụi dần và không cho buồng, nếu có cho buồng thì trái cũng sẽ rất nhỏ và không chín. Nếu cây đã lớn mới bị bệnh tấn công thì sau này khi có buồng, buồng chuối trổ sẽ không thoát, hoặc nếu có trổ được thì buồng chuối cũng bị biến dạng, trái nhỏ, ăn không ngon hoặc buồng có thể trổ ra ngang thân.
2. Bệnh Thán thư
2.1. Nguyên nhân và đặc điểm gây bệnh
Bệnh thán thư do nấm colletotrichum sp gây ra, nấm sẵn có trong đất trồng và môi trường
Bệnh phát sinh ở những vườn đã trồng từ 2 năm trở lên, nhiều lá và trồng dày. Trong cùng một cây, lá ngoài cùng bị trước rồi lần lượt đến các lá trong. Tốc độ lây lan và phá hại mạnh khiến cây chết khô;
Thời tiết có nhiều nắng nóng, nhiệt cao, lượng mưa ít tạo điều kiện cho nấm phát sinh gây hại.
2.2. Triệu chứng
Mặt dưới phần mép của lá xuất hiện những đốm màu thâm to bằng cúc áo, ăn phá lên mặt trên rồi chuyển sang cháy khô loang rộng cùng viền vàng. Phần cháy khô hiện lên những đường vân chạy dọc cậng hoặc thành các đường tròn đồng tâm. Bệnh nặng các tàu lá bị gãy treo khô; thân chuối thối đen,…
Bệnh gây vết đốm trên vỏ quả ngay từ khi vừa tròn cạnh nên ảnh hưởng nhiều đến năng suất và chất lượng thu hoạch.
3. Bệnh đốm lá
3.1. Nguyên nhân và đặc điểm gây bệnh
Do loài vi khuẩn mang tên Hycospha erellafyensis var difformis gây ra.
Bệnh truyền lan theo gió mưa, xâm nhập trực tiếp hoặc gián tiếp qua vết thương xây xát trên lá.
Thời tiết nóng nhiệt độ từ 25-300C, độ ẩm >75% là điều kiện để vi khuẩn sinh trưởng mạnh.
3.2. Triệu chứng
Bệnh hại chủ yếu trên phiến lá. Vết bệnh xuất hiện đầu tiên là chấm nhỏ xanh vàng, sau chuyển sang màu nâu. Vết bệnh kéo dài lan rộng thành đốm hình bầu dục dài, giữa vết bệnh có màu xám tro.
Trong thời kỳ đầu, triệu chứng bệnh thường xuất hiện ở mặt dưới của phiến lá thứ 3 và thứ 4; hình thành 1 đốm sọc nhỏ màu nâu đỏ song song với gân lá, rộng khoảng 5-10mm x 0.1-1mm, thường tập trung ở phía bên trái và ở chóp lá chuối. Về sau đốm mọc loang ra, trở màu đen, đồng thời xuất hiện ở mặt trên của lá chuối. Đến thời kỳ giữa, đốm sọc loang rộng thành hình bầu dục màu nâu, xung quanh có quầng màu vàng. Đến thời kì cuối nó trở thành màu đen, sau cùng ngay giữa đốm biến thành màu xám và lá chuối sớm bị héo chết.
4. Sâu đục gốc chuối
4.1. Nguyên nhân và đặc điểm gây bệnh
Do con sâu đục Cosmopolites sordidus gây ra. Chúng thuộc họ vòi voi Curculionidae, bộ cánh cứng Coleoptera.
Thành trùng là một loại mọt đẻ trứng vào thân và củ chuối. Sâu non (sùng) đục phá củ chuối làm cây còi cọc, hoặc chết. Ấu trùng là sùng màu trắng dài 1-1,5 cm, đục phá củ chuối thành những lỗ đường kính độ 1-1,5 cm, tạo đường đi cho nấm xâm nhiễm, đi đến đâu sâu để lại một đường phân như mùn cưa.
Thời tiết nóng, ẩm là điều kiện tốt để sâu sinh trưởng và phát triển.
4.2. Triệu chứng
Cây còi cọc, trái nhỏ, lá bị gãy rủ xuống và héo, có khi cả khóm chuối bị chết rũ, buồng chuối dễ bị gãy, cây chuối dễ bị đổ ngã. Khi chẻ cây chuối ra thì thấy bên trong có những con sâu màu trắng ngà, rất mập, nhưng không có chân.
Nếu nặng thân cây có thể bị rỗng như xơ mướp, làm cho thân bị thối, lá vàng, nõn bị héo, củ thối và cuối cùng là cả cây bị chết. Nếu cây đã có buồng thì thường sẽ bị gãy ngang thân hoặc gãy cuống buồng.