Tác giả: Phan Thu

Sầu riêng là loại cây ăn quả nhiệt đới mang lại giá trị kinh tế cao. Gần đây, diện tích trồng mới sầu riêng ngày càng được mở rộng để thay thế các loại cây ăn trái, cây công nghiệp. Giai đoạn mới trồng, sầu riêng thường gặp các vấn đề như cây còi cọc chậm lớn; dễ bị các loại nấm bệnh, côn trùng gây hại. Vậy chăm sóc sầu riêng mới trồng như thế nào để cây phát triển khỏe mạnh; sức đề kháng cao chống chịu với nấm bệnh tốt là vấn đề được các nhà vườn trồng mới chưa có kinh nghiệm rất quan tâm.

Để giải quyết những vấn đề trên, nhà vườn có thể áp dụng các biện pháp sau:

1. Che phủ, giữ ẩm cho sầu riêng sau khi trồng

Sầu riêng là loại cây ưa khí hậu nóng, độ ẩm không khí cao, không ưa khí hậu khô hanh. Nhiệt độ thích hợp cho cây sầu riêng phát triển nằm trong khoảng từ 22 – 30oC. Nên sầu riêng được trồng nhiều ở khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long, Đông Nam Bộ và Tây Nguyên.

Sau khi xuống giống, nhà vườn nên tiến hành che phủ, giữ ẩm cho đất trồng bằng các loại vật liệu như rơm rạ, cành cây khô, thân ngô, thân chuối …để hạn chế bốc hơi nước, giữ ẩm cho đất mặt và không bị rửa trôi khi tưới nước.

Lưu ý: vật liệu che phủ cách gốc 15-20cm để hạn chế thối gốc

2. Trồng xen canh cây che nắng, chắn gió

Sầu riêng là cây ưa sáng nên không trồng mật độ quá dày để cây đón được lượng ánh sáng đủ để sinh trưởng và phát triển.

Khoảng cách phù hợp:

– Trồng chuyên canh: 6mx6m hoặc 7mx7m.

– Trồng xen canh: 8mx8m, 9mx9m hoặc 10mx12m.

Tuy nhiên ở giai đoạn cây con còn bé, nhà vườn nên tiến hành trồng xen canh thêm các loại cây trồng khác để che nắng, chắn gió cho sầu riêng con hạn chế rung lay gốc. Có thể trồng cỏ vetiver, muồng vàng, chuối để vừa tạo nguồn sinh khối cắt tỉa che phủ tại chỗ; vừa che nắng chắn gió, cải tạo đất trồng. Vì đa số đất trồng sầu riêng được chuyển đổi từ các vườn trồng cây ăn trái lâu năm, cây công nghiệp nên đã bạc màu, thoái hóa, nghèo dinh dưỡng.

3. Tưới nước, bón phân

Sầu riêng sau khi trồng nên tưới nước thường xuyên để đảm bảo độ ẩm cho đất; đặc biệt trong vòng 45 ngày đầu mới trồng. Tiến hành tủ gốc để giữ ẩm cho cây, nếu không được cung cấp đủ độ ẩm cây không phát triển được, héo và chết cây. Không bón hay tưới phân bón tổng hợp (NPK) dễ gây xót rễ trong khi cây ra rễ non. Khi cây trồng đã được 45 ngày; tiến hành bón thêm phân hữu cơ ( ví dụ như phân Hữu cơ NPK Hàn Quốc, phun amino acid để bổ sung dinh dưỡng, tăng sức đề kháng cho cây.

4. Kích thích sầu riêng con ra rễ mới

Sầu riêng con khi vừa được chuyển từ bầu đất xuống vườn trồng cần thời gian để thích ứng với môi trường mới. Khả năng hấp thụ và tìm kiếm dinh dưỡng của rễ vẫn còn hạn chế. Vì vậy để sầu riêng con nhanh bén rễ nhà vườn nên sử dụng các loại chế phẩm sinh học để kích thích cây ra rễ non; như humic, các chủng nấm men kích rễ như Saccharomyces cerevisiae, Actinomycetes spp… Việc kích rễ được tiến hành kịp thời sẽ giúp cho sầu riêng con nhanh chóng thích nghi; hấp thu và chuyển hóa dinh dưỡng để đáp ứng nhu cầu nuôi cây, đi đọt.

5. Phòng trừ côn trùng, nấm bệnh

• Phòng trừ rầy xanh

Trong giai đoạn cây đi đọt, loại côn trùng gây hại phổ biến trên sầu riêng đó là rầy xanh. Chúng chích hút khiến teo đọt, rụng lá hàng loạt. Vì vậy nhà vườn cần phun phòng rầy xanh ngay khi cây bắt đầu ra múi giáo.

• Phòng trừ nấm bệnh.

Trên lá: Phun nấm đối kháng Chaetomium để phòng trừ bệnh do nấm gây hại trên lá như đốm lá (đốm mắt cua), cháy lá chết ngọn, thán thư…

Dưới rễ: phòng trừ nấm bệnh trong đất gây lại cho rễ non như nấm Phytophthora, Fusarium, tuyến trùng. Nhà vườn nên sử dụng bộ giải pháp WAO BOOM để xử lý đất trồng sầu riêng trước khi xuống giống.

Đọc tiếp:

• Cách xử lý bệnh cháy lá chết ngọn trên cây sầu riêng con
• Bệnh đốm mắt cua trên sầu riêng và biện pháp phòng trị

Sầu riêng gãy đổ trước mùa thu hoạch là nỗi đau lớn nhất của người trồng sầu riêng. Cây sầu riêng mất 4-6 năm mới bắt đầu cho quả; trừ đi chi phí phân, thuốc, nhân công thì có thể phải mất tới 10 năm mới bắt đầu có lãi.

Mùa sầu riêng ở Tây Nguyên và các tỉnh miền Đông Nam Bộ thường rơi vào mùa mưa. Tình trạng các vườn sầu riêng gãy đổ do giông lốc đã không còn xa lạ đối với người dân nơi đây.

Vậy đâu là nguyên nhân và biện pháp nào giúp người dân hạn chế tình trạng gãy đổ; cũng như giảm thiệt hại cho nhà vườn trồng sầu riêng trước mùa thu hoạch.

1. Nguyên nhân tình trạng sầu riêng gãy đổ

Hình dáng cây sầu riêng bất lợi trước mưa gió, giông lốc; vì tay sầu dài, lại đeo lượng trái lớn do gần đến thời kỳ thu hoạch. Thân cành sầu riêng giòn dễ gãy, và thường bị sâu đục thân, sâu đục cành tấn công. Khi gặp giông lốc, gió giật gây ra tình trạng rụng quả, gẫy tay cành, nguy hiểm hơn là bật gốc, gãy ngang thân. Thiệt hại thường nặng nề hơn ở những vườn sầu riêng được chăm sóc chưa đúng cách.

• Cây sầu riêng trong giai đoạn kinh doanh bị ép ra hoa đậu trái và nuôi trái quá sức, dinh dưỡng nuôi cây mất cân đối khiến cây bị “loãng xương”, thân gốc thiếu độ bền nên chỉ gần gặp giông lốc là gãy đổ.
• Những cây sầu riêng bị sâu đục thân, đục cành tấn công không được kiểm soát có tỷ lệ gãy đổ cao hơn; bởi phần ruột gỗ phía trong đã bị đục rỗng, thân cành không còn chắc chắn.

• Đặc biệt, những cây bị nhiễm nấm bệnh, nhất là nấm thối rễ thối gốc khiến phần gốc yếu, sức cây kém, không còn khả năng bám trụ thường dễ bị bật gốc

2. Biện pháp hạn chế gãy đổ

– Trồng các loại cây chắn gió tạo thành hàng rào bao quanh vườn. Một số loại cây giúp chắn gió tốt như chuối, mít, muồng đen, phi lao, bạch đàn, đỗ mai, giáng hương,…

– Cắt cành, tạo tán, khống chế chiều cao cây hợp lý. Đối với cây sầu riêng, chỉ nên để một thân chính, hạn chế các thân phụ (cành vượt) bởi các cành vượt dễ bị gãy ở vị trí giao với thân chính, nếu những cành này bị gãy sẽ tạo thương tổn cho cây và rất khó phục hồi. Với những vườn trồng ở khu vực đồi cao cần khống chế chiều cao của cây, vì khu vực này đón gió lớn, dễ gãy đổ.

– Vào mùa mưa bão, cần chủ động giằng néo, chống đỡ thân cành quả chắc chắn.

– Căn cứ vào sức cây để nuôi giữ lượng trái hợp lý, tránh để quá nhiều trái làm cây suy yếu, mất cân bằng, dễ đổ ngã, gãy cành, rụng trái.

– Cần chăm sóc cây khỏe mạnh, tăng sức chống chịu, bám trụ trước thời tiết bất lợi. Phun phòng trừ nấm bệnh trong đất để cây có bộ rễ khỏe, chắc chắn, bám trụ tốt.

– Cải tạo nền đất tơi xốp, để giúp cây hấp thu dinh dưỡng, trao đổi chất tốt, phát triển thân cành cứng cáp, rễ cây được ăn sâu, lan rộng, bám đất tốt hơn.

– Cần phòng trừ côn trùng định kỳ đặc biệt là sâu đục thân, sâu đục cành.

– Nuôi giữ cỏ, thảm thực bì trong vườn để bảo vệ đất mặt và rễ, hạn chế được xói mòn rửa trôi khiến cây dễ bật gốc.

3. Biện pháp xử lý sau gãy đổ

– Với những cây bị ngã đổ còn có khả năng phục hồi:

• Tiến hành cắt tỉa bớt cành lá, quả (nếu có); giằng néo cố định lại cây.
• Sau đó, tưới WAO BOOM để phòng ngừa nấm khuẩn tấn công qua các vết thương hở ở gốc rễ do quá trình rung lắc gây nên, kích thích cây ra rễ mới, bổ sung dinh dưỡng dễ hấp thụ giúp cây nhanh chóng phục hồi. Những cây này không nên tiếp tục mang trái; vì trái mang sẽ không chất lượng và làm cây chậm phục hồi.
• Phun phòng nấm khuẩn cho các vết cắt , vết thương hở trên thân cành, lá.

– Với những cây gãy cành:

Nhà vườn cắt bỏ những cành gãy; sát khuẩn vết cắt và phun phòng nấm khuẩn cả trên thân cành lá bằng Vaccin + Siêu đồng

Đọc tiếp>> Kỹ thuật chăm sóc cây sầu riêng sau thu hoạch